Wady ortodontyczne wywołują wiele poważnych konsekwencji zdrowotnych, funkcjonalnych, a nawet rozwojowych – w przypadku dzieci i młodzieży. Jedną z nich jest zaburzenie prawidłowej artykulacji głosek, które prowadzi do rozmaitych wad wymowy. Problem ten dotyczy osób w każdym wieku, jednak większość wad objawia się już w dzieciństwie i jest to najlepszy moment, by zgłosić się z dzieckiem do gabinetu stomatologicznego. Wielu rodziców zastanawia się, dlaczego ich dziecko ma trudności z poprawnym wymawianiem niektórych głosek. Z czego wynikają trudności z poprawną artykulacją?
Dlaczego ich pociecha sepleni? Często kłopoty z prawidłową wymową mają źródło w wadach ortodontycznych, dlatego zanim udamy się na konsultację do logopedy, warto w pierwszej kolejności skierować kroki do gabinetu dentystycznego, gdzie na podstawie precyzyjnej diagnostyki, lekarz ustali przyczynę dysfunkcji i niezwłocznie wdroży odpowiednią formę terapii, która pomoże skutecznie się z nią uporać i tym samym odzyskać pełną sprawność komunikacyjną w jamie ustnej.
Rotacyzm – Czy podcięcie wędzidełka to dobre rozwiązanie?
Jedną z najpopularniejszych wad wymowy, która występuje zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych jest rotacyzm, inaczej nazywany reraniem. Ta dysfunkcja objawia się nieprawidłową artykulacją spółgłoski dziąsłowej „r”, której realizacja następuje poprzez serię zwarć i rozwarć występujących pomiędzy koniuszkiem języka a dziąsłami. Prawidłowa wymowa tej spółgłoski może przysparzać wiele trudności, ponieważ do jej wyartykułowania konieczne jest odpowiednie ułożenie języka, którego koniuszek powinien wibrować w taki sposób, by delikatnie uderzać o tzw. wałek dziąsłowy, umiejscowiony za górnymi siekaczami. W przypadku prawidłowej artykulacji głoski „r” więzadła głosowe drgają, wydając charakterystyczny dźwięk. Trzeba podkreślić, iż wymowa wspomnianej głoski należy do jednej z najtrudniejszych, gdyż wymaga od dziecka wyrobienia dużej sprawności ruchowej języka ( do której należy m.in. pionowy ruch języka), dlatego pojawia się zwykle jako jako ostatnia, około 5 roku życia.
Zdarza się jednak, że dziecko, w powodu różnych dysfunkcji, nie jest w stanie w ogóle opanować poprawnej wymowy tej głoski.
Jedną z przyczyn rotacyzmu są nieprawidłowości w budowie anatomicznej języka, do których należy m.in. zbyt krótkie wędzidełko językowe, które podtrzymuje język, tym samym utrudniając mu kompletną swobodę ruchu. Skutecznym sposobem pozbycia się tej dysfunkcji jest chirurgiczny zabieg podcięcia wędzidełka, który jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym. Polega on na nacięciu błony umiejscowionej w dolnej części języka, dzięki czemu Pacjent szybko odzyskuje pełną sprawność w obrębie tego narządu. Warto podkreślić , iż proces gojenia po podcięciu wędzidełka jest bezbolesny i umożliwia szybki powrót do pełnej sprawności językowej.
Warto również zaznaczyć, iż przyczyny rerania mogą dotyczyć również nieprawidłowych wzorców wymowy, które dziecko czerpie z najbliższego otoczenia (np. używanie zdrobnień i seplenienie w rozmowie z maluchem). Innym powodem rotacyzmu może być również brak umiejętności rozróżniania poszczególnych głosek ze słuchu – poprawna wymowa „r” zależy bowiem od odpowiedniej artykulacji tzw. głosek szumiących, m.in. cz, sz, dż.
Zgryz otwarty źródłem niepoprawnej artykulacji
Problem otwartego zgryzu dotyczy osób w każdym wieku i w zależności od tego, w którym okresie życia się pojawia, przyjmuje różne postaci, a także powstaje z odmiennych przyczyn. Na czym polega ta wada? W jaki sposób można się szybko z nią uporać?
Zgryz otwarty jest jedną z bardziej złożonych wad ortodontycznych, polegająca na braku kontaktu pomiędzy zębami dolnymi i górnymi. W wyniku tej dysfunkcji powstaje przestrzeń między dwoma łukami zębowymi – tzw. szpara niedogryzowa, która ma wpływ na błędną wymowę głosek: s, z, c, dz, t, d, n, sz, ź, cz, dż.
Terapia zgryzu otwartego najczęściej polega na odpowiednim doborze aparatu ortodontycznego, a w niektórych przypadkach konieczna może się okazać interwencja chirurgiczna. Zwykle otwarty zgryz można rozpoznać już we wczesnym dzieciństwie. Duży wpływ na takie właśnie ukształtowanie zgryzu ma ssanie kciuka lub smoczka po wyrżnięciu pierwszych zębów mlecznych u dziecka. Otwarty zgryz może mieć także związek z przerostem trzeciego migdała. Zdarza się, że przyczyną wystąpienia tej wady jest nawykowe wypychanie języka przez dzieci. Można temu zapobiec poprzez wyeliminowanie negatywnych nawyków u najmłodszych. Jeśli jednak doszło już do powstania tej wady ortodontycznej, konieczna jest wizyta u ortodonty dziecięcego, który po rozpoznaniu problemu, wykonaniu odpowiedniej diagnostyki, zaproponuje odpowiednią formę terapii. Z uwagi na złożony charakter wady konieczna może się okazać współpraca ortodonty z logopedą. Jednak na początku warto ustalić źródło w gabinecie stomatologicznym.
U osób dorosłych otwarty zgryz może być spowodowany regularnym obgryzaniem paznokci oraz przewlekłymi schorzeniami endokrynologicznymi. W przypadku tej grupy Pacjentów zwykle skuteczna okazuje się terapia przy pomocy odpowiednich aparatów ortodontycznych, których zadaniem jest przywrócenie zębom właściwego położenia. Wyleczenie wady zgryzu umożliwia Pacjentowi poprawę dykcji oraz znacząco wpływa na komfort komunikowania się z otoczeniem.
Związek przodozgryzu z seplenieniem
Przodozgryz to wada zgryzu polegająca na wysunięciu do przodu żuchwy, w wyniku czego dochodzi do błędnej artykulacji wielu głosek. Wizualnie cechą charakterystyczną jest wysunięcie do przodu brody.
Ten rodzaj wady ma związek z powstawaniem dość częstej przypadłości wśród dzieci zwanej stygmatyzmem lub inaczej seplenieniem. Ze względu na jej umiejscowienie, możemy wyróżnić seplenienie międzyzębowe, przyzębowe oraz boczne. W każdym z nich występuje fizyczna przeszkoda uniemożliwiająca prawidłowe ułożenie języka.
Najczęściej spotykamy seplenienie międzyzębowe, polegające na nieprawidłowym ułożeniu języka, który podczas realizacji głosek wysuwa się wraz z żuchwą do przodu. Wtedy koniuszek języka przylega do dolnych siekaczy, ale jego dalsza część jest umiejscowiona pod górnymi siekaczami. Czubek języka z uwagi na słabe trzymanie w jamie ustnej może mieć tendencję do wysuwania się między zęby.
Wiele dzieci w wieku szkolnym zmaga się z problemem seplenienia, które jest ściśle powiązane z ich warunkami zgryzowymi. Na przykład w wyniku stygmatyzmu bocznego dochodzi do zniekształcania głosek szeregu syczącego, do któych należą: s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź. Ma on miejsce gdy podczas artykulacji szczelina nie tworzy się wzdłuż środkowej linii języka tylko na jej bocznych częściach. Dysfunkcja ta skutkuje niewyraźną wymową. Dobrym wyjściem w tej sytuacji jest korekta zgryzu za pomocą aparatu ortodontycznego, którego zadaniem jest ułożenie zębów górnych i dolnych w prawidłowej względem siebie pozycji.
Warto podkreślić, że czas trwania terapii są uzależnione od wieku Pacjenta. W przypadku dzieci i nastolatków terapia wad wymowy zwykle trwa krócej na co ma wpływ większa elastyczność kości i co za tym idzie podatność na modyfikacje.
U osób dorosłych ten proces może trwać dłużej ze względu na zwapnienie kości, jednak jego skuteczność może również być wysoka, dlatego warto w każdym wieku podjąć leczenie. Zwłaszcza, że współczesna ortodoncja oferuje wiele skutecznych i efektywnych metod terapii, np. w postaci niewidocznych nakładek na zęby, dzięki czemu proces leczenie może odbywać się dyskretnie. Dużym atutem tych rozwiązań jest również wysoki komfort ich użytkowania oraz estetyka– są przezroczyste i praktycznie niewidoczne w jamie ustnej.
Co możesz teraz zrobić?
Wady wymowy są poważnym problemem w każdym wieku. Utrudniają codzienną komunikację, wpływają na komfort psychiczny, a w przypadku dzieci negatywnie oddziaływują na ich rozwój. Dlatego warto jak najczęściej zgłosić się do ortodonty i rozpocząć terapię, zanim utrwalą się negatywne nawyki językowe. Jeśli chcesz w końcu pozbyć się kłopotów z artykulacją i przy okazji poprawić estetykę uśmiechu, zapisz się na wizytę w klinice Orto- live. Nasi eksperci dobiorą najlepszą dla Ciebie metodę terapii, która umożliwi szybkie i skuteczne uporanie się z Twoim problemem. Możesz się z nami skontaktować pod numerem +48 602 660 944 lub wypełniając formularz kontaktowy.
